Dit is wat je moet weten over gevarenpictogrammen

Gevarenpictogrammen, je komt ze tegen op bouwplaatsen en projectlocaties. Als bord aan een hek of op een product. Het zijn belangrijke pictogrammen die worden gebruikt wanneer er wordt gewerkt met (chemische) gevaarlijke stoffen. Naast de Bouwspraak-gebaren zijn ook de pictogrammen een belangrijke manier om jou als medewerker te beschermen tegen dreigend gevaar. We vertellen je wat je moet weten over de werking van gevarenpictogrammen.

Waarom bestaan ze eigenlijk?

Simpel: om jou te beschermen. Naar schatting van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid overleden er in 2018 bijna 3.000 mensen door aanraking met gevaarlijke stoffen. Eén op de zes personen loopt het risico om flink ziek te worden. Op de bouw- of projectlocaties is de kans dat je in aanraking komt met (chemische) gevaarlijke stoffen dus groot. Als je er dan mee in aanraking komt, wil je dat dit veilig gebeurt. Weet wat de pictogrammen betekenen en zorg dat je goed bent geïnformeerd over het dragen van de juiste beschermingsmiddelen. En niet te vergeten: waarschuw je collega’s er mondeling of middels de Bouwspraak-beschermingsgebaren op dat zij de benodigde bescherming moeten dragen. Zo voorkom je gezondheidsgevaar op de korte én lange termijn.

Reactie verminderd is hinderend

Allereerst het ‘reactie verminderende middelen’-icoon. Zie je dit icoon? Dan weet je dat je nuchter moet zijn. Dat betekent: in de afgelopen 24 uur heb je geen gebruik gemaakt van verdovende middelen zoals drugs of alcohol. Ook is het verboden om op deze plek reactieverminderende middelen te gebruiken. De naam zegt het al; deze middelen verminderen je reactie. Tijdens je werk op de bouw is het belangrijk dat je helder bent en snel kunt reageren.


Waarschuwingsbord: reactieverminderende middelen verboden.

Gevaar is gevaar: vandaag, morgen of over tien jaar

Er bestaan twee borden die je wijzen op de termijn waarop een (chemische) stof een negatief effect heeft op je gezondheid. Dit is het icoon ‘op korte termijn gezondheidsgevaar’. Je kunt vergiftiging oplopen, last krijgen van allergieën of huidaandoeningen (eczeem of brandblaren). Het andere icoon duidt op de gezondheidsgevaren op de lange termijn. Hoewel deze morgen nog niet zichtbaar zijn, is het tóch aan te bevelen deze waarschuwing serieus te nemen. Want ook op bijvoorbeeld astma, voortplantingsproblemen, schade aan je hersenen, je zenuwstelsel of beroepskanker zit je natuurlijk niet te wachten.


Waarschuwingsbord: korte termijn gezondheidsgevaar.


Waarschuwingsbord: lange termijn gezondheidsgevaar.

Gevaar voor het milieu is ook gevaar voor jou

Naast de pictogrammen die aangeven dat een (chemische) stof effect kan hebben op je gezondheid, zijn er ook stoffen die het milieu ernstig kunnen beschadigen. Een ernstig vervuild milieu heeft dan weer effect op jouw gezondheid. Dus je kunt het niet helemaal los van elkaar zien.


Waarschuwingsbord: milieu gevaarlijke stoffen.

Welke gevaren bestaan er eigenlijk?

Naast de iconen die de gevarentermijn aanduiden, bestaan er ook iconen die je wijzen op welke gevaren er zijn. Want weten dat je gezondheidsrisico loopt zonder dat je weet met welke gevaren je te maken hebt, dat werkt natuurlijk niet. De termijn-iconen zijn dan ook vaak afgebeeld in combinatie met een van onderstaande pictogrammen:


Waarschuwingsbord: giftige stoffen.


Waarschuwingsbord: bijtende stoffen.


Waarschuwingsbord: explosieve stoffen.


Waarschuwingsbord: oxiderende stoffen.


Waarschuwingsbord: ontvlambare stoffen.


Waarschuwingsborden: gassen onder druk.

Welk beschermingsmiddel hoort bij welk pictogram?

Hier is geen eenduidig antwoord op te geven. Het verschilt namelijk per product welke beschermingsmiddelen je moet dragen bij het zien van bovenstaande pictogrammen. Dit is afhankelijk van de stoffen die je in een product terug kunt vinden. In het Product Informatie Systeem (PISA) van Volandis vind je veel mogelijke producten terug die op bouw- en projectlocaties worden gebruikt. Je zoekt een product makkelijk op en met één druk op de knop zie je alle preventieve maatregelen die je kunt nemen om jezelf (en je collega’s) te beschermen.

Bewustwording is een mooi begin

De veiligheid van jou en je collega’s bewaken, dat doe je samen. Deel de kennis die je hebt en wijs je collega’s op de mogelijke gevaren. Wil je alle gevaarsborden bekijken? Dat kan hier. Wil je de betekenis van de gevaarsborden op een interactieve manier introduceren óf je kennis hierover opfrissen? Gebruik de gratis toolbox-‘borden’ om je collega’s bewust te maken van de betekenis van pictogrammen en integratie op de bouwplaats.